Zoals opgemerkt hadden Jan en Willem van Arkel in 1412 moeten toezien dat hun familiegoederen onderdeel van het grafelijke domein waren geworden.

Er ontstonden al gauw geruchten dat zij plannen beraamden om hun patrimonium te heroveren. Willem VI wist Jan van Arkel gevangen te nemen, die daarna - allicht onder tortuur - bekende dat hij een verbond had gesloten met de gebroeders Jan en Willem van Egmond. Zij zouden tezamen de graaf in een hinderlaag hebben willen lokken en hem vervolgens ombrengen. De gebroeders Van Egmond behoorden eveneens tot de Kabeljauwse partij en hielden de heerlijkheid IJsselstein in leen van de graaf. Bovendien was Jan van Egmond de echtgenoot van Maria van Arkel, de dochter van Jan van Arkel, totdat zij op 18 september 1415 overleed. Ook zij waren dus machtige mannen in het gebied tussen Lek en Merwede. Willem VI beschuldigde de heren van Egmond van hoogverraad en liet op 5 mei 1416 al hun bezittingen in Holland confisqueren. Hij kwam twee maanden later met Jan en Willem overeen dat zij buiten zijn landen zouden blijven, zolang hun schuld of onschuld nog niet was vastgesteld. Zij zouden hangende het justitiële onderzoek een "wachtgeld" krijgen van de Hollandse en Zeeuwse steden23.

Jacoba van BeierenAnoniem portret van Jacoba van Beieren - Foto: Publiek domein

Willem VI had uit zijn huwelijk met Margaretha van Bourgondië slechts één dochter gekregen, de welbekende Jacoba van Beieren. Zij was in 1415 getrouwd met Jan van Touraine, de tweede zoon van koning Karel VI van Frankrijk. In december 1415 was Jan echter dauphin geworden na het overlijden van zijn oudste broer Lodewijk. Dit betekende dat hij en Jacoba in de toekomst koning en koningin van Frankrijk zouden worden. Willem VI riep in augustus 1416 alle edelen en stadsregeerders van Holland en Zeeland ter dagvaart bijeen en liet hen zweren dat zij Jacoba na zijn dood als hun landsvrouwe zouden aanvaarden en ondersteunen. De graaf hechtte groot belang aan deze loyaliteitsverklaring, want hij begreep dat zijn erfdochter in de toekomst veel meer in Frankrijk zou vertoeven dan in Henegouwen, Holland en Zeeland. Hij was bang dat dit allerlei politieke complicaties zou veroorzaken, temeer daar Jan en Jacoba nog zo jong waren: zij waren in augustus 1416 pas 17 en 15 jaar oud. Walraven van Brederode heeft deze belofte afgelegd, net als zijn broer Willem en zijn schoonvader Hendrik van Vianen. Onnodig te zeggen dat de heren van Arkel en Egmond niet aanwezig waren op deze bijeenkomst en dat zij de eed van trouw aan Jacoba en Jan ook nimmer hebben afgelegd24.

Willem VI had in zijn overeenkomst met Jan en Willem van Egmond beloofd, dat zijn opvolgers zich aan de gemaakte afspraken zouden houden. Dit was een loze belofte, want Jan van Touraine en Jacoba van Beieren waren er namelijk van overtuigd dat de heren van Arkel en Egmond tegen hun (schoon)vader hadden samengespannen. Zij zwoeren op 15 augustus 1416 dat zij de Kabeljauwse leiders nooit meer in hun landen zouden toelaten en dat zij hun bezittingen bij het grafelijk domein zouden voegen. Ook gravin Margaretha van Bourgondië legde deze eed af. Onduidelijk blijft in hoeverre de graaf afwist van deze belofte van zijn naaste verwanten25.


23. ARA, AGH 297. Van Mieris, Charterboek, IV, 368,379-382 en 389-390. Prevenier/Smit,  Dagvaarten, 481-484 en 498. Bos-Rops, Graven, 106-107. Waale, Arkelse oorlog, 37, 48, 83 en 98.

24. Van Mieris, Charterboek, IV, 383-385. Prevenier/Smit, Dagvaarten, 484-488.

25. Van Mieris, Charterboek, IV, 386 met de toe voeging uit den origineelen brief van den heer Burgemeester van Sypesteyn. De oorkonde was derhalve in het bezit van Cornells Sypesteyn (1723-1783), burgemeester van Haarlem en baljuw en houtvester van de landen van Brederode, NNBW, VII, 1199-1200. Zij is voor zover mij bekend niet geadministreerd in de registers van de grafelijkheid, zodat het mogelijk is dat Willem VI niet van het bestaan van de brief op de hoogte was.


Dit artikel is overgenomen uit de 20ste jaargang van het Jaarboek, 'Reinoud II,. Nummer 1/2 uit 1995
Auteur: M. J van Gent. Het volgende artikel: Walraven van Brederode sneuvelt.  Voor het overzicht van alle artikelen zie: Een Hollandse luis in de Bourgondische pels.

Meer over: Jacoba van Beieren

We use cookies

Wij gebruiken cookies op onze web site. Sommigen zijn essentieel voor het correct functioneren van de site, terwijl anderen ons helpen om de site en gebruikerservaring te verbeteren (tracking cookies). U kan zelf kiezen of u deze cookies wil toestaan of niet. Let op dat als u onze cookies weigert mogelijk niet alle functies van de site beschikbaar zijn.