In 1567 werd de inventaris opgemaakt van de bezittingen van Hendrik van Brederode,
|
Plattegrond van Vianen. Gravure uit M. Zeiller's "Topographia Germaniae Inferioris", uitgegeven door M. Merian, Frankfurt 1655. Vianen, Partikulier bezit. (foto: Eigen collectie ) |
die toen in beslag genomen waren door Filips II. Een belangrijk onderdeel van hetgeen in kasteel Batestein nog aanwezig was - Hendrik van Brederode was gevlucht en had een deel van de inboedel meegenomen - werd gevormd door de bibliotheek. Daaronder bevonden zich onder meer twee edities van "Cosmographia" van Sebastian Munster - een Franse en een Duitse uitgave -, maar veel meer spektakulaire werken op dit gebied waren daar toen niet aanwezig. Het aantal kaarten, dat in 1567 in kasteel Batestein aanwezig was, was aanzienlijk groter. Er waren wereldkaarten, zeekaarten, iandkaarten, stedenkaarten en ook krijgskaarten.
Toen in 1685 de nagelaten boedel van Hedwig Agnes van Brederode werd geïnventariseerd - zij was de laatste Van Brederode, die in Vianen het bewind voerde -, werden onder de boeken enkele delen van "Zeilleri Topographia" genoteerd. Dit betrof de "Topographia Germaniae" van Martin Zeiller, die tussen 1642 en 1688 werd uitgegeven door Mattheus Merian te Frankfurt. In een der delen - "Topographia Germaniae-lnferioris", verschenen in 1655 - komt een beknopte beschrijving van Vianen voor én een plattegrond, die meestal kortweg als "plattegrond van Merian" aangeduid wordt.
Na Braun en Hogenberg was dit het eerste stedenboek van niveau dat werd uitgegeven. Het was blijkbaar het enige boek op dit terrein, dat in 1685 in kasteel Batestein te Vianen te vinden was. Slechts één losse kaart komt in de inventaris van de boedel voor. In de kamer van de secretaris hing een kaart van de heerlijkheid Brederode in een zwarte lijst. Andere kaarten waren er toen kennelijk niet meer. De kaart van de Overwaard die in 1646 nog in een inventaris van goederen op Batestein genoemd wordt - kennelijk dan de enige buiten de bibliotheek - wordt niet meer genoemd.
Dit artikel is overgenomen uit het tijdschrift nr 3/4, 9de jaargang 1984, 'Eeuwenoude kaarten en plattegronden van Vianen en de Vijfherenlanden'. Auteurs: J.A.L. de Meyere en J.M.M. Ruijter. Het volgende artikel is: Blaeu. Voor het overzicht van alle artikelen zie: 'Kaarten en plattegronden van Vianen en de Vijfheerenlanden’.
Meer over: Martin Zeiller, Mattheus Merian, Topographia Germania Inferioris.