Na de lezing door Frits van Oostrom over Jan van Brederode (ca.1372-1415) op 25 mei 2019 verzorgde Hedy d' Ancona op 5 juni 2021 de tweede Brederodelezing over de bekende feministe Joke Smit die vanaf haar 8ste jaar in Vianen woonde en de oorlogsjaren daar heeft meegemaakt.
De succesvolle lezing kon door de Corona maatregelen slechts door 30 bezoekers worden bijgewoond. Door velen is gebruik gemaakt van de mogelijkheid de lezing te volgen via een internetverbinding.
De opnames hiervan kunnen bekeken worden via de volgende link: Lezing Hedy d'Ancona
Een verslag van de lezing vindt u in onderstaand artikel dat is overgenomen uit het Kontakt van 5 juni 2021 en van de hand is van Dick Aanen.
Hedy d’Ancona roemt ‘Viaanse’ feministe Joke Smit
De bekende feministe Joke Smit was niet echt een begenadigd spreekster. “Maar in haar geschreven woord was ze onovertroffen. Ik kom nog niet in haar richting.” Dat zei Hedy d’Ancona zaterdagmorgen tijdens de tweejaarlijkse Brederodelezing die geheel was gewijd aan de in Vianen opgegroeide vrouwenstrijdster.
Feministe en PvdA-politica Hedy d’Ancona was naar Vianen gekomen op uitnodiging van de historische vereniging Het Land van Brederode. De rede werd uitgesproken in de Grote Kerk, voor een handjevol toehoorders. Haar toespraak was overigens ook online te volgen.
Hedy d’Ancona en Joke Smit (1933-1981) waren in 1968 oprichtsters van Man-Vrouw-Maatschappij. Een jaar eerder had Joke in De Gids het artikel ‘Het Onbehagen bij de Vrouw’ gepubliceerd. Het was een enorme aanklacht tegen de ongelijke behandeling van de vrouw. Het artikel sloeg in als een bom.
Oorlogsdagboek
Volgens Hedy d’Ancona bleek Joke’s schrijftalent al op 11-jarige leeftijd uit haar oorlogsdagboek dat ze eind ’44, begin ’45 bijhield. Joke Smit heeft als voorzitter van Vrouw-Man-maatschappij in de periode tot haar overlijden in 1981 enorm veel geschreven. Maar ze heeft ook heel wat zaken daadwerkelijk tot stand weten te brengen. Tijdens het kabinet-Den Uyl kwam er mede op haar initiatief een Emancipatieraad (later Emancipatiecommissie) tot stand en tijdens het eerste kabinet-Van Agt werd Jeltien Kraaijeveld-Wouters de eerste staatssecretaris emancipatiezaken.
Anekdotes
D’Ancona kwam met enkele verrukkelijke anekdotes over Joke Smit. De mooiste dateert misschien wel van 1971, toen ze al na een jaar teleurgesteld afscheid van de gemeenteraad van Amsterdam. Ze had moeten opbotsen tegen een cultuur, waarin mannen hun mannelijkheid moesten bewijzen door schuine moppen en krachttermen. Ze vergeleek het in haar afscheidsspeech met een apenhiërarchie. “Bij apen is het seksuele krachtsvertoon een materiële zaak, in de politiek loop het via de omweg van de taal. Maar in beide gevallen gaat het om een krachtmeting met als inzet de vraag: ‘Wie kan de grootste pik opzetten?’”
Ongelooflijke vrouw
Joke Smit zal volgens Hedy d’Ancona veertig jaar na haar overleden over een aantal bereikte zaken zeker tevreden zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om de veranderde houding van mannen ten opzichte van het vaderschap. Of over het recht op abortus. Andere dingen zijn nog niet geregeld, zoals een eerlijke verdeling van de arbeid. Hedy d’Ancona noemde Joke Smit een ongelooflijke vrouw. “We hebben nog nooit iemand gehad die onze strijd zo prachtig kon verwoorden en kon omzetten in wat dat betekende voor bijvoorbeeld de wetgeving.” En richting haar Viaanse toehoorders: “U kunt trots op haar zijn. Vianen is de plek waar ze ondanks de omstandigheden met plezier heeft gewoond.”
Hedy d'Ancona krijgt na afloop bloemen van Ralf Krämer, voorzitter van de historische vereniging Land van Brederode.
(Foto: Henk Lammertink).